Herverdeling gemeentefonds
Het Rijk verdeelt het gemeentefonds met ingang van 2023 op een andere wijze. Het Rijk maakt voor de verdeling gebruik van minder en andere verdeelmaatstaven. De voorbereidingen hierop lopen al enkele jaren. Eind februari 2021 publiceerde het Rijk de voorlopige uitkomsten van de herijking gemeentefonds. Met onze brief van 16 maart 2021 informeerden wij uw raad over de voorlopige uitkomsten. Onderstaand geven wij de actuele stand van zaken per half april 2021 weer.
Voorlopige Uitkomsten
Volgens de voorlopige uitkomsten gaan een aantal gemeenten er stevig op achteruit. Onze gemeente krijgt te maken met negatieve herverdeeleffecten tot een bedrag van € 53 per inwoner (= - € 2,9 miljoen). De herijking gaat een jaar later in dan bekend was bij de Kaderbrief 2021-2024. In de Kaderbrief 2021-2024 hielden we rekening met een nadelig effect tot € 50 per inwoner, de voorlopige uitkomsten zijn dus € 164.000 meer nadelig, maar wel een jaar later.
De verdeling ziet er als volgt uit:
- Sociaal domein: € 105 per inwoner nadelig (= - € 5,7 miljoen);
- Klassiek domein € 52 per inwoner voordelig (= € 2,8 miljoen);
Dit bestaat uit twee delen:
o uitgavenclusters € 170 voordelig;
o inkomstensclusters (OZB en Overige eigen middelen), € 118 nadelig.
Vervolgproces
De effecten van de herverdeling zijn voorlopig en zijn gebaseerd op de jaarcijfers 2017 van gemeenten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vroeg advies over de herijking van het gemeentefonds aan de Raad voor Openbaar Bestuur (ROB). Onlangs is er een tussenbericht van de ROB verschenen. Hierin stelde de ROB veel vragen over de herijking. In tussentijd waren er ook vele reacties vanuit de gemeenten. Onze gemeente reageerde zowel ambtelijk als bestuurlijk in diverse (samenwerkings-)verbanden op de uitkomsten.
Om aan de vragen van het ROB en de vele reacties van gemeenten de nodige aandacht te besteden besloot het ministerie van BZK niet eerder dan in juni 2021 een nieuwe verdeling te publiceren. Deze verdeling is dan gelijk gebaseerd op de jaarcijfers 2019 van de gemeenten.
Het is uiteindelijk het nieuwe kabinet/Tweede en Eerste Kamer die besluiten over de definitieve invoering, de herverdeeleffecten en het ingroeipad.
Het ingroeipad geeft aan in hoeveel jaar, en met welk jaarlijks bedrag per inwoner, het Rijk de herverdelingseffecten met de gemeenten verrekenen. Het voorlopig afgesproken ingroeipad is € 15 per inwoner per jaar vanaf 2023 voor de duur van vier jaar.
Daarna volgt er in 2027 wederom een actualisatie (van vooral het sociaal domein, omdat daarvan nu de budgetten nog in ontwikkeling zijn).